เกิดผล แก้วเกิด ทนายความอิสระ

กฎหมายมี แต่ชีวิตจริงยาก

พระราชบัญญัติรักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านเมือง พ.ศ. 2535

• มาตรา 48 ระบุว่า บรรดาความผิดตามพระราชบัญญัตินี้ให้เจ้าพนักงานท้องถิ่นหรือผู้ซึ่งเจ้าพนักงานท้องถิ่นแต่งตั้งและพนักงาน สอบสวนมีอำนาจเปรียบเทียบได้ เมื่อผู้ต้องหาชำระค่าปรับตามที่เปรียบเทียบภายในสิบห้าวัน แล้ว ให้ถือว่าคดีเลิกกันตามประมวลกฎหมาย วิธีพิจารณาความอาญา ถ้าผู้ต้องหาไม่ยินยอมตามที่เปรียบเทียบหรือเมื่อยินยอมแล้วไม่ชำระค่าปรับภายในกำหนดเวลาดังกล่าว ให้ดำเนินคดีเพื่อฟ้องร้องต่อไป

ค่าปรับที่ได้จากการเปรียบเทียบตามวรรคหนึ่ง ให้แบ่งแก่ผู้แจ้งตามมาตรา 51 กึ่งหนึ่งและพนักงานเจ้าหน้าที่ เจ้าพนักงานจราจร หรือตำรวจที่ปฏิบัติหน้าที่ควบคุมการจราจรผู้จับกุมอีกกึ่งหนึ่ง”

• มาตรา 49 ระบุว่า ภายใต้บังคับมาตรา 48 วรรคสาม

ค่าธรรมเนียมและค่าปรับที่เปรียบเทียบตามพระราชบัญญัตินี้ให้เป็นรายได้ของราชการส่วนท้องถิ่น

จากเนื้อความข้างต้น เกิดผล แก้วเกิด ทนายความอิสระ ขยายความให้เข้าใจง่ายว่า ไม่ว่าค่าปรับจะมากน้อยแค่ไหน จะต้องถูกแบ่งออกเป็น 3 ส่วน เพื่อมอบให้กับ ผู้แจ้ง ผู้จับ และแผ่นดินอย่างภาครัฐหรือหน่วยงานท้องถิ่น โดยผู้แจ้ง และผู้จับได้รับเงินตามมาตรา 48 วรรคสาม ส่วนรัฐได้ค่าปรับตามมาตรา 49 นั่นเอง

“สมมติปรับ 1,000 บาท ต้องแบ่งเป็น 3 ส่วน หน่วยงานอาจจะได้ 500 บาท เหลืออีก 500 บาทผู้แจ้งอย่างประชาชน และผู้จับอย่างเจ้าหน้าที่ตำรวจหรือเทศกิจแบ่งกันคนละกึ่งหนึ่งคือ 250 บาท เป็นลักษณะเช่นนี้ โดยสัดส่วนการแบ่งสรรตัวเงินที่แน่ชัดขึ้นอยู่กับกฎหมายท้องถิ่นประกอบด้วย”

แม้ข้อความจะเขียนไว้ชัดเจนว่าประชาชนมีสิทธิได้ส่วนแบ่ง แต่ในสภาพความเป็นจริง ทนายความรายนี้บอกว่า เป็นเรื่องยาก แทบไม่มีใครไปแจ้งความเพื่อหวังเงินส่วนนี้

“โทษปรับสูงสุด 5,000 บาท สถานการณ์จริง เจ้าพนักงานใช้ดุลพินิจมองสถานการณ์แล้วปรับแค่ 200 หักเข้าหลวง 100 แบ่งให้คนจับและคนแจ้ง คนละ 50 บาท แต่ไม่ได้เงินทันที ต้องนำเงินเข้าท้องถิ่นหรือหน่วยงานรัฐก่อน จากนั้นค่อยทำเรื่องเบิกมามอบให้กับเรา หรือเลวร้ายสุดๆ ผู้ต้องหาไม่ยอมชดใช้ ด้วยเหตุผลอะไรก็แล้วแต่ พ.ร.บ.ฉบับนี้บอกว่า ให้เป็นไปตามวิธีพิจารณาความอาญา คือต้องชำระภายใน 15 วัน หากไม่ชำระให้ส่งฟ้องศาลหรือถ้าผู้ต้องหาปฎิเสธก็ส่งฟ้องศาลเช่นกัน ซึ่งสุดท้ายแล้ว ศาลอาจสั่งปรับเป็นจำนวนเงินน้อยกว่าเดิมอีกก็เป็นได้ อาจปรับแค่ 100 บาท สุดท้ายเหลือแบ่งกันคนละ 25 บาท ถามว่าคุ้มค่าหรือไม่กับระยะเวลาที่ฟ้องร้อง นอกจากนั้นกฎหมายยังไม่ได้ระบุกรอบเวลาที่คุณจะได้รับเงินอีกด้วย”

ทนายเกิดผล บอกว่า ความมุ่งหมายของกฎหมาย มีไว้เพื่อรักษาความเป็นระเบียบเรียบร้อยในบ้านเมือง ไม่ได้หวังให้เป็นแรงจูงใจ ชี้ช่องให้ตำรวจดำเนินคดีเพื่อแลกกับเงิน คล้ายเป็นกุศโลบาย ถ้ามีเงินรางวัล ประชาชนจะเป็นหูเป็นตามากขึ้น แต่ระเบียบปฎิบัติจริงๆ นั้น ไม่ง่ายเลย